İnovasyon Nasıl Başarılır?

Dünyada son yıllarda yaşanılan hızlı değişim, yoğun rekabet ivmeli olarak yükselmiş ve daha da yükselmeye devam edecektir. Rekabetin gittikçe arttığı dünya pazarında ayakta kalmak, ancak ticari değer artışı sağlayan yeniliklerle mümkündür. Yenilikçilik ve inovasyon yönetimin tam merkezinde ve şirketlerin kültürü, hatta yaşam tarzı olmak zorundadır. İnovasyon, ekonomik ve toplumsal değer yaratmak için ürünlerde, hizmetlerde ve iş yapış yöntemlerinde yapılan değişiklik, farklılık ve yenilikler olması sebebiyle bütün sektörler, şirketler, kurumlar, işletmeler, sivil toplum kuruluşları ve ülkeler yenilikçi olmak zorundadırlar.

İnovasyon Sözcüğü, Latince bir sözcük olan “innovatus”tan türemiştir. “Toplumsal, kültürel ve idari ortamda yeni yöntemlerin kullanılmaya başlanması” anlamındadır. Webster, inovasyonu “yeni ve farklı bir sonuç” olarak tanımlar. AB’nin inovasyon ile ilgili el kitabı niteliğindeki, 2005 tarihli Oslo El Kitabı ise inovasyonu, herhangi bir yeni fikrin ürün, hizmet ve süreçlere ya da yönetim, pazarlama ve dış ilişkiler süreçlerine uygulanması olarak tanımlıyor. Türkçede “yenilik”, “yenileme” gibi sözcüklerle karşılanmaya çalışılsa da, anlamı tek bir sözcükle ifade edilemeyecek kadar geniştir. Diğer yandan “yenilik” ve “yenileme” “inovasyon” sözcüğü ile ifade edilemeye çalışılan kavramın dışında da çağrışımlara yol açmaktadır. Bu nedenle, “inovasyon”un teknik bir sözcük olarak kabul edilip, tıpkı “teknoloji” sözcüğünde olduğu gibi dilimize oturtulmasında yarar var.

Ünlü ekonomist Christopher Freeman yenilik üzerine yaptığı çalışmasında “yenilik yapmayan ölür” diyerek kavramın önemini vurgulamıştır.

Michael E. Porter ‘rekabet edebilirlik’ kavramını ‘verimliliği yükseltebilme becerisi’ olarak tanımladığı “Ulusların Rekabet Üstünlüğü” adlı eserinde (Porter, M. E., 1991) prodüktiviteyi yükseltebilme becerisinde vurguladığı noktalar ise, “ürün kalitesini yükseltebilme”, “ürüne ek özellikler / ayırt edici özellikler kazandırabilme”, “üretimde verimliliği yükseltebilme” ve “yüksek otomasyon düzeylerine erişebilme” yetenekleridir. Sayılan bu yetenek kategorilerini, aslında, tek bir kavramla ifade etmek mümkündür: ‘İnovasyonda yetkinlik kazanma’ İnovasyonya Yetkinlik Kazanmak, şirketlerin bakışları değişti. Çalışanların da bu yaşama ayak uydurabilmeleri için, kendi iç düşüncelerini değiştirmeleri kaçınılmaz oldu. İnovasyon yakıtını sağlayan, yenilikleri yapan insandır. Tutkularıyla, hayal güçleriyle, iradeleriyle, kararlılıklarıyla; fikirleri gerçeğe dönüştüren kurumların entelektüel sermayesidir. Fikirleri üreten, hareketle eşleştiren, uygulayan, sonuca ulaştıran, kazanç ve kar sağlayan insan kaynağıdır. Kurumlar düşünemezler. Onlar sadece kurumsallaşma merkezleridirler. Çalışanlar, düşünür, yorum yaparlar, uygularlar, sonuçlarını kontrol ederler. Yenilikçi düşünceyi getirecekte çalışanlardır. İş de bunun içindir ki kurumlar inovasyon için çalışanlarının önünü açmalıdırlar. 

Dünyaca ünlü yönetim danışmanı Geoffrey Moore’un kategorize ettiği inovasyon türlerini şöyle belirler: Ürün İnovasyonu, Uygulama İnovasyonları, Süreç İnovasyonu, Pazarlama İnovasyonu, Stratejik İnovasyonlar, Deneyim İnovasyonu, İş Modeli İnovasyonu, Yapısal İnovasyon

Görüldüğü bütün ürün de dâhil olmak üzere üretim den pazarlamaya, yönetim işletiminden yapısal işlemlere kadar ki her yerde inovasyonu çeşitlendirmek olasıdır.

Bu işlemin neresinden başlayalım dersek, öncelikle fikirlerin hazinesi sayılan insan ve onun yönetim yaklaşımı üzerinde değişimleri yapmalı ve yenilikçiliğe açık tutmalıyız. Bunların oluşabilmesi için ortamı hazır hale getirmeli ve bu ortamda çalışacak takımları ve onun liderlerini buna hazırlamalıyız. Yeni fikirlerin müşteriye nasıl etkileyeceği analiz edilmeli, kuruluş olanaklarıyla karşılaştırarak analizlerimizi geliştirmeliyiz. Sonucunda, uygulama aşamasında işlemi sonuçlandırarak, farkındalık yaratabilmeliyiz.

İnovasyon için Yönetimim sorumluluğu oldukça önemlidir. Öncelikle her yeni fikir ve farklılıklara esnek olmalı ve yapısını bunlara açık tutmalıdır. Hataları her zaman öğretici kabul ederek, onları fırsatlar kapısına çevirme kültürüne sahip olmalı. Yapısal uyumluluk için takım oluşumlarını yönetecek takım liderliği eğitimiyle çalışanlarını lider olabilecek yapıları geliştirmelerini sağlamalı. Bu yapıyı ayakta tutacak, kurum içi kültürünü geliştirerek, yaratıcı fikirlerin doğmasını sağlamak ve sistematik yapıda değerlendirilmesini sağlamak. İnsan kaynakların önemsenmesiyle kaliteli elemanlara sahip olunması için hiçbir fedakârlıktan kaçınmamak. İçyapıdaki departmanların ilişkilerinin güçlü olması için gerekli önlemleri almak. Çalışanlarının motivasyondan yoksun olmaması için gerekli tüm çalışmaları yaparak onların yaratıcı fikirlerinin oluşması için çalışma ortamına kadar değişlikleri yapmak ve yapılmasını sağlamak. Çalışanlar için Proje Takım odaları hazırlatarak, onların sıkıntısız çalışmalarını yürütmelerini sağlamak. İnsani ilişkilerin güçlenmesini sağlamak ve öncelikle kendinden örneklemeyle çalışanlarına örnek olmak.

Fikirler ürünlerinin oluştuğu ortam belki sizleri fazlasıyla heyecanlandırır. Önemli olan, ürünü iyi hasat edebilmektir. Hasat edemediğiniz ürün size zarar yazar. Zarardan kurtulmanın tek yolu, nasıl yapacağını bilmek ve kazanmanın isteğini kaybetmemek başlıca amaç olmalıdır.

 

Erdem ŞENEROĞLU

Lead Auditor